Studiedag tekent toekomst uit van het meertalige Brussel

Nieuw boek

Met de studiedag wil minister Gatz het belang blijven beklemtonen van meertaligheid in het Brussels Gewest. Zowel voor het onderwijs, als voor het bedrijfsleven en de cultuursector. De minister levert ook eigenhandig een bijdrage met zijn zopas verschenen boek waarvan hij het eerste exemplaar aan de premier overhandigde. In ‘De toekomst is meertalig. Brussel als blauwdruk’ (in het Nederlands, Frans en Engels uitgegeven bij uitgeverij Lannoo (Tielt) beschrijft hij hoe het tweetalige, door Frans gedomineerde Brussel het kloppende hart van Europa werd, de opkomst van het Engels onderging en uitgroeide tot de wereldstad van vandaag. Diepte-interviews met meertalige Brusselaars en academici schetsen een beeld van een unieke metropool.

Na een brok slampoetry door de maatschappijkritische schrijfster Hind Eljadid, begon de studiedag met een inleiding door premier Alexander De Croo. Hij beklemtoonde in zijn toespraak vooral de huidige taalrealiteit in Brussel en het belang van meertaligheid in internationale context. ​ De premier pleitte ervoor meertaligheid nog meer op de voorgrond te plaatsen en de studiedag is daar volgens hem een uitstekende aanzet toe.

Het aspect van de meertaligheid op de werkvloer kwam aan bod in een drietal cases: Katrien Meulenaere gaf uitleg over het meertaligheidsbeleid van de KBC Brussels, Peter Mortier belichtte de meertaligheid bij de Brusselse vervoermaatschappij MIVB en het standpunt van de bedrijfswereld werd uiteengezet door Frans De Keyser van BECI.

Tijdens het panelgesprek over meertaligheid en onderwijs, gemodereerd door VUB-professor Jill Surmont, kregen prof. Lieven Buysse van de KUL Campus Brussel, Laurence de Ruette van St-Boniface Parnasse Elsene en Hilde De Smedt van de Foyer enkele scherpe stellingen voorgelegd, onder meer: leidt de mix aan talen op school tot een vermindering van de kwaliteit van het onderwijs? Leidt onvoldoende kennis van de schooltaal tot schoolachterstand? Is er niet te weinig ondersteuning voor leerkrachten om hen te laten begrijpen hoe een kind een taal aanleert, en hoe zij met meertaligheid moeten omgaan?

Meertaligheidsindex

Professor Philippe Van Parijs (UCL), ook voorzitter van de Raad voor Meertaligheid, zette het opzet rond de nieuwe meertaligheidsindex van het talenplatform Brulingua uiteen. Naast de bestaande samenwerking wil het Brussels Gewest een stap verderzetten richting een Talenpunt, een ‘Cité des Langues’, waarbij iedereen zijn talenkennis kan meten, advies kan krijgen en naar de best mogelijke taalcursus wordt geleid.

Philippe Van Parijs: “Het huidige Brussel is meertalig. Maar zijn toekomst moet dat nog meer zijn en zal dat ook zijn. Veel Brusselaars slagen er niet in te communiceren in de drie economisch belangrijkste talen van Brussel. Daar moeten ze wel toe komen. Veel Brusselse gezinnen zijn terughoudend om de taal van hun afkomst door te geven aan hun kinderen. Het is in ieders belang dat ze dat doen met doorzettingsvermogen, met enthousiasme, met trots. Veel Brusselaars zijn niet op de hoogte van het bestaan van Brulingua, een online test- en leerplatform dat hen sinds oktober gratis ter beschikking wordt gesteld voor 24 talen. Het wordt hoogtijd dat ze die mogelijkheid benutten. Morgen, nog meer dan vandaag, zal meertaligheid een van de troeven van Brussel zijn. Ieder van ons kan elke dag bijdragen om ze te verdiepen, te democratiseren, om ze een deel van onze identiteit te maken.”

Het laatste luik van de studiedag omvatte een debat over meertaligheid en de staatshervorming, met prof. Philippe Van Parijs (UCL), de journalist Rik Van Cauwelaert, Els Rochette (one.brussels-Vooruit), Alexia Betrand (MR) en moderator Martin Buxant (LN24). Zij debatteerden onder meer over de vraag of onderwijs een bevoegdheid van de gewesten moet worden zodat het Brussels Gewest een meertalig onderwijsnet kan oprichten, of de federale taalwetgeving moet gewijzigd worden en het Engels als officiële taal in Brussel moet erkend worden.

Tien voorstellen voor meer meertaligheid

In zijn slotwoord gaf minister Gatz enkele antwoorden op de vragen die in het debat ter sprake kwamen. In zijn boek ‘De toekomst is meertalig. Brussel als blauwdruk’ ontwikkelt de minister tien concrete voorstellen. Zo vindt hij dat er op het vlak van het onderwijs binnen de huidige decreten rond meertaligheid al veel mogelijk is, bijvoorbeeld het immersieonderwijs, en juicht hij de tendens langs Franstalige kant toe om het Nederlands (of het Duits) in het onderwijs verplicht tweede taal te maken. In het kader van een volgende staatshervorming kan een volwaardig derde meertalig Brussels onderwijsnet ter sprake komen. Op cultureel vlak blijft de minister pleiten voor meertalige cultuurcommunicatie. In 2030 bestaat België 200 jaar, een moment om opnieuw een poging te ondernemen om Brussel aan te duiden als Europese Culturele Hoofdstad. Hij roept het bedrijfsleven op om nog meer in te zetten op meertaligheid en stelt voor om een prijs of een award in het leven te roepen die een bedrijf dat grote inspanningen leverde voor de meertaligheid bij zijn personeel, in de bloemetjes te zetten.

Modernisering van de taalwetgeving

De minister is ook voorstander van een modernisering van de taalwetgeving en pleit ervoor om ook na de volgende verkiezingen nog een Brusselse minister voor Meertaligheid en een federale staatssecretaris voor Meertaligheid aan te stellen. Deze laatste zou dan de opdracht kunnen krijgen om de taalwetgeving te herzien. ​ In afwachting hiervan kan de federale regering evenwel een onafhankelijke commissie aanstellen, bestaande uit externe specialisten, niet enkel juristen, om de taalwetgeving te evalueren en voorstellen uit te werken met het oog op een toekomstige aanpassing.

Minister Gatz: “De vraag is of de staatkundige structuur in zijn geheel van Brussel nog wel aangepast is aan de nieuwe Brusselse realiteit van de meertaligheid. Deze structuur is geconcipieerd in de vorige eeuw, om problemen van die vorige eeuw op te lossen. De problemen van deze eeuw zijn anders. Denk maar aan de diversiteit, de meertaligheid, de gezondheid, de mobiliteit en het klimaat. Problemen die de klassieke tweedeling Franstaligen en Nederlandstaligen overstijgen en om een ander model vragen om tot oplossingen te komen.”